Onur ŞAHİN Avukat
Atahan SEVİMLİ Avukat / Ortak
[email protected]
18 Ocak 2017
A-
A+
1) SMK kapsamında Türk Patent Enstitüsü’nün yeni ismi ne olarak belirlenmiştir?
Türk Patent Enstitüsü’nün adı Türk Patent ve Marka Kurumu olarak değiştirilmiş, kısa adı da TP olarak belirlenmiştir.
2) SMK hangi tarih itibarıyla yürürlüğe girmiştir?
SMK, 10 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak marka iptalini düzenleyen 26. madde Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren 7 yıl sonra, markanın yenilenmesi talebine ilişkin 23. maddenin 2. fıkrası, tasarımın yenilenmesi talebine ilişkin 69. maddenin 4. fıkrası ve 46. Maddede düzenlenen amblem kullanımı zorunluluğuna ilişkin hükümler ise SMK’nın yürürlük tarihinden itibaren 1 yıl sonra yürürlüğe girecektir.
3) SMK’nın yürürlük tarihinden önce yapılan başvurulara ilişkin hangi hükümler uygulanacaktır?
SMK’nın yürürlük tarihinden önce yapılan marka, tasarım, coğrafi işaret ve patente ilişkin başvurular ilgili KHK hükümleri doğrultusunda sonuçlandırılacaktır. Ancak yürürlük tarihinden önce yapılan patent başvurularına ilişkin ek patent başvurusunda bulunmada, incelemesiz patent başvurusunun incelemeli patent başvurusuna dönüştürülmesinde, patent başvurusunun faydalı model başvurusuna dönüştürülmesinde veya faydalı model başvurusunun patent başvurusuna dönüştürülmesinde SMK hükümleri uygulanacaktır.
4) SMK’da TP nezdinde yapılacak işlemlere ilişkin sürelere yönelik herhangi bir düzenleme var mıdır?
SMK ile itirazlar da dahil olmak üzere sınai mülkiyet hakkına ilişkin Kurum nezdinde yapılacak işlemlerde süre, aksi açıkça belirtilmedikçe, 2 ay olarak belirlenmiştir.
5) SMK kapsamında hakkın tüketilmesi ülkesel olarak mı belirlenmektedir?
KHK’lar döneminde hakkın tüketilmesi ilkesinde ülkesellik göz önüne alınmaktaydı. Başka bir deyişle, hak konusu ürünün Türkiye’de piyasaya sürülmesi tarihi kıstas alınmaktaydı. Ancak SMK ile sınai mülkiyet konusu ürünün ülke gözetilmeksizin piyasaya sürülme tarihi hakkın tüketilmesi ilkesi açısından belirleyici olmuştur.
6) SMK kapsamında yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında bir değişiklik bulunuyor mu?
KHK dönemindeki yoksun kalınan kazancın hesaplanması kıstasları ve usulü korunmakla birlikte, SMK ile lisans bedeline göre yapılan hesaplama usulü haricinde kalan usuller için, ek olarak hakkaniyete uygun bir payın daha eklenmesine, mahkeme tarafından karar verilebilecektir.
7) SMK madde 147 ile getirilen “ortak temsilci” düzenlemesi ne gibi avantajlar sağlamaktadır?
Sınai mülkiyet hakkının birden çok kişiye ait olduğu durumlarda, ortak temsilci atama imkânı tanınmıştır. Buna göre ortak hak sahipleri tarafından marka veya patent vekili atanmadığı takdirde, geri çekme ve vazgeçme talebi hariç olmak üzere, TP nezdinde yürütülecek tüm işlemler ortak temsilci tarafından gerçekleştirilebilecektir. Ortak hak sahiplerinin marka ve patent vekili atamamaları ve ortak temsilci tayin etmemeleri halinde, başvuru formunda adı geçen ilk hak sahibi, kanunen ortak temsilci olacaktır.
8) SMK uyarınca marka olabilecek işaretler nelerdir?
556 sayılı KHK uyarınca markanın çizimle gösterilmesi zorunluluğu, SMK’da kaldırılmıştır. Ayrıca kişi adları, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar malların biçimi veya ambalajları marka olabilecek işaretler kapsamındayken SMK ile bu kapsama, renk ve sesler de dahil edilmiştir.
9) Marka, ambalaj ile birlikte tescil edildiğinde bu tescil, tescil sahibine ambalaj için inhisari bir hak sağlar mı?
556 sayılı KHK uyarınca marka ambalajı ile birlikte tescil edildiğinde marka sahibine ambalaja ilişkin inhisari bir hak sağlayıp sağlamadığı tartışmalı iken SMK kapsamında ambalaj için de ayrıca bir inhisari hak sağlandığı açıkça düzenlenmiştir.
10) Sonraki tarihli marka başvurusunun TP tarafından önceki tarihli tescilli marka gerekçe gösterilerek reddedilmesini engelleyen herhangi bir düzenleme var mıdır?
SMK uyarınca marka başvurusunun önceki marka sahibinin başvurunun tesciline açıkça muvafakat ettiğini gösteren noter onaylı belgenin TP’ye sunulması halinde sonraki marka başvurusunun tescilli marka sebebiyle reddedilmeyeceği öngörülmüştür.
11) SMK kapsamında marka sahibinin izni alınmaksızın ticari vekili veya temsilcisi adına marka tescili yapılması halinde hakları nelerdir?
556 sayılı KHK’da yer alan markanın kullanılmasına itiraz etmek hakkına ek olarak Kanun ile marka sahibinin izni olmadan markanın aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin ticari vekil ya da temsilci adına tescilinin yapılması halinde, ticari vekil veya temsilcinin haklı bir sebebi yoksa marka sahibinin mahkemeden, tescilin kendisine devredilmesini talep edebilme imkanı getirilmiştir.
12) Marka başvurusu bölünebilir mi?
Kanunda marka başvurusunda başvuru sahibinin talebi üzerine, başvuru kapsamındaki mal veya hizmetler bakımından marka tescil edilene kadar iki ya da daha fazla başvuruya bölünebileceği belirtilmiştir.
13) Marka başvurusuna ilişkin itiraz süresi ne kadardır?
Bültende yayımlanmış bir marka başvurusunun, 5 veya 6. maddelere göre tescil edilmemesi gerektiğine ilişkin itirazlar ilgili kişiler tarafından marka başvurusunun yayımından itibaren iki ay içinde yapılabilecektir. Ayrıca TP nezdinde yapılacak tüm işlemlerde uyulması gereken süre, Kanun veya ilgili yönetmelikte belirlenmemişse bildirim tarihinden itibaren iki ay olacaktır.
14) Markanın devrine ilişkin sözleşmenin geçerlilik şartları nelerdir?
Kanun’un 148. Maddesi ile devir sözleşmelerinin noter onayından geçirilmiş olması devir işleminin geçerlilik şartı olarak kabul edilmiştir.
15) Kanun uyarınca gecikmesinde sakınca bulunan hallerde suça konu eşyaya el konulduktan sonra uygulanacak herhangi bir muhafaza tedbiri var mıdır?
Kanunda hızlı imha prosedürü yeni bir düzenleme olarak yer almaktadır. Buna göre el konulan veya muhafaza altına alınan suça konu eşya muhafaza edilemeyecek durumda ise, Cumhuriyet savcısının talimatı doğrultusunda numune alındıktan sonra mahallin maliye teşkilatına teslim edilen eşya, zarara uğraması veya değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı ya da muhafazasının ciddi külfet oluşturması hâlinde bilirkişi incelemesi yaptırıldıktan sonra, soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısının talebi üzerine hâkim, kovuşturma aşamasında hükümden önce mahkeme tarafından imhasına karar verilir.
16) Birden fazla tasarım için çoklu tescil başvurusu yapılabilir mi?
554 Sayılı KHK’dan farklı olarak SMK uyarınca çoklu başvuru mümkündür. Ancak aynı sınıfa dahil olma şartı yerine getirilmesi, tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı her bir ürünün, aynı sınıfa dâhil olması gerekmektedir.
17) Endüstriyel tasarımın tescilinin Bültende yayımı ertelenebilir mi?
SMK kapsamında tescil başvurusu sahibi, başvuru veya varsa rüçhan tarihinden başlamak üzere otuz ay süreyle yayım erteleme talebinde bulunabilir.
18) Endüstriyel tasarıma ilişkin olarak Kurum kararlarına karşı itiraz edilebilir mi?
Kurumun inceleme sonrası verdiği kararlara karşı, kararın bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde gerekçeli ve yazılı olarak itiraz edilebilir.
19) Tescilsiz tasarımlar da Kanun kapsamında korunur mu?
SMK uyarınca tescilsiz tasarımların koruma süresi, koruma talep edilen tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten itibaren üç yıldır.
20) Patent verilemeyecek buluşların kapsamında herhangi bir değişiklik yapılmış mıdır?
İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi, teşhis ve tedavi usullerine ilaveten oluşumunun ve gelişiminin çeşitli aşamalarında insan bedeni ve bir gen dizisi veya kısmi gen dizisi de dahil olmak üzere insan bedeninin ögelerinden birinin sadece keşfi, İnsan klonlama işlemleri, insan eşey hattının genetik kimliğini değiştirme işlemleri, insan embriyosunun sınai ya da ticari amaçlarla kullanılması, insan ya da hayvanlara önemli bir tıbbi fayda sağlamaksızın hayvanlara acı çektirebilecek genetik kimlik değiştirme işlemleri ve bu işlemler sonucu elde edilen hayvanlar da patent verilemeyecek buluşlar kapsamına dahil edilmiştir.
21) Patent başvurusu sonrasında ne kadar süre içerisinde araştırma yapılması talep edilebilir?
551 sayılı KHK’da patent başvurusu tarihinden itibaren 15 ay içerisinde, başvuru sahibi araştırma yapılmasını talep edebilmekteydi. Ancak bu süre, SMK ile 12 aya indirilmiştir. Yeni düzenleme uyarınca araştırma talebi başvuru tarihinden itibaren 12 ay içerisinde yapılmadığı takdirde patent başvurusu geri çekilmiş sayılacaktır. Ayrıca SMK ile Bakanlar Kurulu’na 12 aylık araştırma talebi süresini yarıya kadar indirme yetkisi verilmiştir.
22) 551 sayılı KHK’da yer alan incelemeli ve incelemesiz patent ayrımı SMK’da da yer almakta mıdır?
551 sayılı KHK’da incelemeli ve incelemesiz patent ayrımı bulunmaktaydı. Buna göre başvuru sahibi, araştırma raporunun kendisine tebliğinden itibaren 3 ay içinde incelemeli veya incelemesiz patent sistemlerinden birini tercih etmekteydi. Başvuru sahibinin herhangi bir tercih yapmaması halinde incelemesiz patent sistemini talep ettiği kabul edilmekteydi. Ancak SMK’da böyle bir ayrıma yer verilmemekte; başvuru sahibi araştırma raporunun kendisine bildirimini takiben 3 ay içinde ücretini ödeyerek inceleme yapılmasını talep etmek zorundadır. Aksi takdirde patent başvuru geri çekilmiş sayılacaktır.
Ayrıca, 551 sayılı KHK’da yer alan patent koruma süreleri, incelemeli patentler için yirmi yıl; incelemesiz patentler için ise yedi yıl idi. Ancak incelemesiz patent sistemi SMK kapsamına alınmadığı için koruma süresi, başvuru tarihinden başlamak üzere yirmi yıldır.
23) Hizmet buluşlarına ilişkin SMK’da ne gibi değişiklikler bulunmaktadır?
Hizmet buluşlarına ilişkin düzenlemelerde kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların buluşları ve diğer çalışanların buluşları arasında bir ayrıma gidilmiş ve sadece kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların buluşları için ödenecek bedelle ilgili alt ve üst sınır belirlenmiştir. Buna göre, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara buluşları için ödenecek bedel, buluştan elde edilen gelirin üçte birinden az olamaz. Ancak buluş konusunun kamu kurum veya kuruluşunun kendisi tarafından kullanılması hâlinde ödenecek bedel, bir defaya mahsus olmak üzere, bedelin ödendiği ay için çalışana ödenen net ücretin on katından fazla olamayacaktır.
24) SMK kapsamında kullanım zorunluluğunun yerine getirilmemesi halinde ne gibi yaptırımlar düzenlenmiştir?
551 sayılı KHK uyarınca kullanma zorunluluğu, patentin verildiğine ilişkin ilanın ilgili bültende yayınlandığı tarihten itibaren üç yıl içinde gerçekleştirilmekteydi. SMK’da patentin verilmesi kararının Bültende yayımlanmasından itibaren üç yıllık veya patent başvurusu tarihinden itibaren dört yıllık sürelerden hangisi daha geç sona eriyorsa, o sürenin bitiminden itibaren ilgili herkes zorunlu lisans talebinin yapıldığı tarihte, patent konusu buluşun kullanılmaya başlanmamış olduğu veya kullanım için ciddi ve gerçek girişimlerde bulunulmadığı ya da kullanımın ulusal pazar ihtiyacını karşılayacak düzeyde olmadığı gerekçesiyle zorunlu lisans verilmesini talep edebilir denilmekle birlikte patentin kullanım zorunluluğu için 3 ve 4 yıllık süreler öngörülmüştür.
25) SMK kapsamında zorunlu lisans verilmesi hangi mercilerden talep edilebilmektedir?
551 sayılı KHK döneminde zorunlu lisans verilmesi, yalnızca mahkemelerden talep edilebilmekteydi. Ancak SMK uyarınca patent sahibinin, patent kullanılırken rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı faaliyetlerde bulunması halinde verilecek zorunlu lisans Rekabet Kurumundan da talep edilebilecektir.
26) Patent hakkına tecavüz teşkil eden fiillerin kapsamında Kanunda bir değişiklik bulunmakta mıdır?
Kanun ile KHK’da sayılan patent hakkına tecavüz sayılan fiillere “tecavüz yoluyla üretilen buluş konusu ürünlerle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak” hususu da eklenmiştir.
27) SMK, faydalı modele ilişkin ne gibi yenilikler getirmiştir?
551 sayılı KHK uyarınca faydalı modele ilişkin başvuruda eksiklik olması hâlinde, bu eksikliklerin giderilmesi için üç aylık süre tanınmış iken Kanun uyarınca bu eksiklikler, bildirime gerek olmaksızın başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde giderilecektir.
551 sayılı KHK uyarınca patent başvurusundaki eksiklikler giderildikten sonra ücret, üç ay içinde ödenmekteydi. Ancak Kanun uyarınca başvuru sahibi, faydalı model başvurusunun şeklî şartlara uygunluk bakımından bir eksikliğinin olmadığının veya eksikliklerin süresi içinde giderildiğinin bildirildiği tarihten itibaren iki ay içinde ücretini ödeyerek ve yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olarak araştırma talebinde bulunacaktır.
551 sayılı KHK uyarınca patentler için Enstitü tarafından düzenlenmesi öngörülen, tekniğin bilinen durumu ile ilgili araştırma raporu faydalı model belgeleri için düzenlenmemekteydi. KHK’daki ilgili maddenin aksine, Kanun uyarınca başvuru sahibi, araştırma talebinde bulunacak ve bu talep üzerine araştırma raporu düzenlenecektir.
551 sayılı KHK uyarınca; faydalı model belgesinin hükümsüzlüğü, koruma süresinin devamınca talep edilebilmekteydi. Ancak Kanun ile faydalı modelin hükümsüzlüğü davası, faydalı modelin koruma süresine ek olarak hakkın sona ermesini izleyen beş yıl içinde de açılabilecektir.
Kısaltmalar:
Yayınlara dön