Alp ÇAL Avukat / Arabulucu / Ortak
Öykünaz DALKIRAN Yasal Stajyer
[email protected]
08 Kasım 2019
A-
A+
12 Ekim 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelik ile Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin üç maddesinde değişiklik yapıldı. Bilindiği üzere, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ilk olarak 10 Ocak 2015 tarihinde 29232 Sayılı Resmî Gazete’de yayınlamış, daha sonra farklı tarihlerde değişikliğe uğramıştı.
Bu son değişiklikten önce, en son 28 Aralık 2018 tarihinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıda ve içeceklerin reklamına ilişkin çok önemli bir hüküm getirilmiş ve bu hükmün 30 Haziran 2019 tarihinde yürürlüğe gireceği düzenlenmişti. 28 Aralık 2018’deki değişiklikler kapsamında, aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıdalara ilişkin reklamlara dair düzenleme dışında, (1) karşılaştırmalı reklam tanımı değiştirilmiş, (2) çekiliş, yarışma ve promosyon içerikli reklamlara dair ek düzenlemeler getirilmiş ve (3) falcı, medyum, astrolog ve benzerleri tarafından verilen hizmet reklamları ile yasadışı bahis ve kumar oyunlarının reklamları yasaklanmış, (4) sohbet, arkadaşlık ve eş bulma hatlarının ve hizmetlerinin reklamları ile (5) silah reklamlarına izin verilemeyeceği düzenlemişti.
12 Ekim 2019’da yürürlüğe giren yeni değişiklikler ise, daha önce düzenlenen 3 konuya dair (çekiliş, yarışma ve promosyon içerikli reklamlar, aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıdalara ilişkin reklamlar ve silah reklamları) ek düzenlemeler getirdi.
Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin 15. maddesinde; mal veya hizmetlere yönelik çekiliş, yarışma ve promosyon gibi pazarlama tekniklerini kullanmak suretiyle yapılan reklamlarda uyulması gereken hususlar belirtilmişti. Bu hususlar dahilinde; promosyon olarak verilen mal veya hizmetin taahhüt edilenden farklı olmaması, tüketicideki makul beklenti düzeyini karşılaması, mal ve hizmetlerin miktarı ile bunların geçerlilik süresinin açıklanması, promosyonun başlangıç ve bitiş tarihi, mal veya hizmetin yerine getirilmesine ilişkin koşulların açıklanması aranmaktaydı.
12.10.2019 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan değişiklikle beraber, bu madde kapsamına “ürünle birlikte hediye edilen promosyonun tüketiciler tarafından kolay bir şekilde edinilebilmesi amacıyla promosyonu düzenleyen tarafından her türlü etkin yöntemin sağlanması zorunludur” ifadesi de eklenmiştir.
Yönetmelik kapsamında yapılan diğer ek düzenleme ise çocuklara yönelik reklamlara ilişkin. Çocuklara yönelik olan veya çocukları etkileme olasılığı bulunan reklamlar ile çocukların oynadığı reklamlar; yönetmelik kapsamında “çocuklara yönelik reklam” olarak tanımlanmıştı.
28 Aralık 2018’deki değşiklik ile, Yönetmeliğin 24/A maddesinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıdalara ilişkin reklamlar düzenlenmişti. Maddeye göre, çocuklara yönelik radyo ve televizyon programlarının başında, sonunda veya program esnasında ve münhasıran çocuklara yönelik tasarlanan diğer her türlü mecrada, Sağlık Bakanlığınca hazırlanan gıda ve içecekler listesinin kırmızı kategorisinde yer alan aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıda ve içeceklerin reklamı yapılması yasaklanmıştı. Kırmızı kategori ürünler ise çikolata ve şekerler, gofretler, enerji barları, tatlı soslar ve tatlılar, kekler, tatlı bisküviler, meyveli paylar, çikolata kaplı bisküviler, kek karışımları, cipsler, gevrek çerezler, meyve suları, enerji içecekleri, alkolsüz şekerli ya da tatlandırıcılı tüm içecekler, yenilebilir buzlar olarak örneklendirilebilir.
12.10.2019 tarihinde yapılan değişiklikle Yönetmeliğin 24/A maddesinin son fıkrasındaki “aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen gıdaların satışını arttırmaya yönelik uygulamalar kapsamında, çocuklar hedef alınarak, asıl ürünün dışında çocukların ilgi alanlarına ve beğenilerine yönelik ürünler, ürünle birlikte ayrıca hediye olarak verilemez” hükmü; burada kalın ve italik yazılmış ifadeler eklenerek, değiştirilmiştir. Ayrıca hükümün sonunda yer alan “ve benzeri hiçbir pazarlama tekniği uygulanamaz.” metni çıkarılmıştır.
Bu değişiklikle beraber, uygulamada çocuklara yönelik yapılan promosyonlarda örneğin oyuncak ile satılan çikolata, sakız, şekerleme gibi ünlü markalara ait bazı ürünlerin piyasaya sunuluş şekillerinin değişebileceği öngörülebilir.
12 Ekim 2019’da getirilen son değişiklik, ilgili yönetmeliğin reklamlara ilişkin diğer hükümler başlığında yer almaktadır. Daha önce 28 Aralık 2018’de yapılan değişiklikte, “Her türlü ateşli veya ateşsiz silah, silah üreticisi ve satıcısının reklamına izin verilemez.” hükmü yer alırken, bu son değişiklikle yetkili makamlardan izin alarak faaliyet gösteren silah üreticisi ve satıcılarının; ilgili mevzuatlara uygun olarak kendilerine ait kurumsal internet sitelerinde yaptıkları tanıtımlar ve fuarlara katılım için hazırladıkları materyaller ve özel olarak avcılık ve atıcılık üzerine tematik yayın yapan mecralarda yayınladıkları reklamlar hariç tutulmuştur. Bunlar dışında kalan her türlü ateşli veya ateşsiz silah ile bunların üreticisi ve satıcısının reklamları ise açık şekilde yasaklanmıştır.
Yayınlara dön