A-

A+

Covid-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması

Bilindiği üzere, Sağlık Bakanlığı (“Bakanlık”) bünyesinde kurulan Bilimsel Danışma Kurulu tarafından, Koronavirüs salgını ile mücadelede yeni dönemde pek çok sektörde alınması gereken tedbirlere dair 26 Mayıs 2020 tarihinde Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi (“Rehber”) yayımlamıştı. En son 10 Haziran 2020’de ise bu Rehber güncellendi ve sektörlere dair kapsamı geliştirilerek yayımlandı.

Rehber’de özetle, tüm dünyayı tehdit etmeye devam eden Dünya Salgın Örgütü tarafından da pandemi olarak nitelendirilen yeni Koronavirüs salgınının bulaşma riskini asgariye indirerek salgını kontrol altına alabilmek için alınması gereken tedbirlere yer veriliyor.

Rehber’de hangi sektörlere dair düzenlemeler var?

26 Mayıs 2020’da yayınlanan Rehber’de, AVM ve AVM içindeki işyerleri; berber, kuaför ve güzellik salonları; ayakkabı ve çanta satışı yapan esnaflar; bakkallar; büfe, kantin ve bayiler; kasap, manav, kuruyemişçi, balıkçı ve diğer gıda satış yerleri; kitap ve kırtasiye mağazaları; konfeksiyon, giyim mağazaları ve tuhafiyeler; kuyumcu - bijuteri ve saatçiler; oyuncak mağazaları; semt pazarları ve pazar yerleri; terzi, ayakkabı tadilat işletmeleri ve kuru temizlemeciler; ticari taksiler ve taksi durakları; minibüsler; madenler; şantiyeler; beyaz eşya ve mobilya mağazaları; kozmetik ve parfümeri mağazaları; akaryakıt istasyonları; market ve süpermarketler; oto yıkamacılar; oto servis, tamirhaneler, lastikçiler; oto galeri ve oto kiralama işletmeleri; ofis ve büro sisteminde faaliyet gösteren tüm işletmeler; emlakçılar ve gayrimenkul danışmanlık ofisleri; elektronik ve telekomünikasyon mağazaları ile tesisatçılar (elektrik, su, doğalgaz vb.) gibi farklı sektörler için alınması gereken tedbirlere ayrı ayrı detaylı şekilde yer verilmekteydi.

10 Haziran’da güncellenen Rehber’de ise optisyenlik müesseseleri; gıda sanayi ve üretim tesisleri; gıda dışı sanayi ve üretim tesisleri; açık alanlarda yapılacak konserler; kurban bayramı ve öncesinde hayvan satış yerleri; özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri; park/bahçe, rekreasyon ve mesire alanlarının kullanımına dair düzenlemeler yer alıyor. 12 Haziran’da ise bu güncellemelere ek olarak kurum içi düşük katılımlı toplantılarda alınması gereken önlemlere dair düzenlemeler yer almaktadır.

Normalleşme süreciyle birlikte birçok iş yerinin kontrollü de olsa yeniden faaliyete geçeceği bu dönemde, işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı kapsamında alacakları ek önlemlere ilaveten; devlet kurumlarınca da sektörel bazda alınan ve yayımlanan bu çalışmalardaki tedbirlere riayet ediyor olmasının son derece önemli olduğunu belirtmek isteriz. 

Ofis ve büro sisteminde faaliyet gösteren tüm işletmeler açısından alınması gereken önlemler nelerdir?

Rehber’de farklı sektörlerdeki işyerlerinin ofis bölümleri için ayrı tedbirler yer alıyor. Ancak bunun yanında bir de genel olarak ofis ve büro sisteminde faaliyet gösteren işletmeler için önlemler sıralanmaktadır. Söz konusu önlemleri gruplar halinde aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

I. İş Yerine Yönelik Önlemler

  • Çalışanlar Koronavirüs salgını hakkında bilgilendirilmelidir.
  • İş yerinde sosyal mesafeyi koruyacak şekilde düzenlemeler yapılmalıdır.

II. Müşterilere Yönelik Önlemler

  • İş yerinin girişine içeride kendilerinden uyması beklenen kuralları açıklayan bilgilendirme yazıları asılmalıdır.
  • İş yerinin genelinde kolayca erişilebilecek noktalara yerleştirilen alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır.
  • İş yeri içerisindeki sosyal mesafe korumalıdır.
  • Müşterilerin iş yerine maskeli olarak girişi sağlanmalıdır.
  • Müşteriler iş yeri içerisinde mecbur kalmadıkça yüzeylere temastan kaçınılmalıdır.
  • Müşterilerin iş yeri içerisinde mümkün olduğu kadar kısa süre kalması sağlanmalıdır.

III. Personeli Korumaya Yönelik Önlemler

  • Çalışanlar Koronavirüs salgınının bulaşma yolları ve korunma önlemleri hakkında bilgilendirilmelidir.
  • Koronavirüs salgını belirtisi gösteren çalışanlar derhal sağlık kuruşuna yönlendirilmeli ve bu çalışanların çalıştırılmasından kaçınılmalıdır.
  • İş yerindeki çalışma düzeni minimum personel bulunacak şekilde düzenlemelidir.
  • Çalışanların faaliyet türüne uygun maske kullanımı sağlanmalıdır.
  • Çalışanların hijyen kurallarına riayet etmesi sağlanmalıdır.
  • Çalışanların iş yerinde yer alan sosyal alanlardaki sosyal mesafe kuralının riayet etmesi sağlanmalıdır.

 IV. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırma  

  • Özellikle temasın yoğun olduğu alanlar başta olmak üzere iş yeri geneli düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.
  • Çalışma ortamı ve kullanılan ekipmanın günlük olarak çalışmaya başlanmadan önce genel temizliği ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
  • Çalışanlara tek kullanımlık mendiller ve biyolojik atıklar için ayrı çöp torbaları sağlanmalı; temizlik personeline, çöplerin içeriğine temas edilmeden boşaltılması için gerekli uygulamalar yaptırılmalıdır.
  • Belirli periyotlarda ortam temiz hava ile havalandırılmalıdır.

COVID-19 ile ilgili gelişmeleri ve alınması gereken tedbirleri nasıl takip edebiliriz?

Rehber’de yer alan sektörel bazda alınması gereken tedbirler hakkında daha detaylı bilgi ve COVID-19’a dair en güncel bilgiler için Bakanlık tarafından https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/salgin-yonetimi-ve-calisma-rehberi uzantılı web sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Bunun dışında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde kurulan İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü de, küresel bu salgın ile mücadele kapsamında yine sektörel bazda alınması gereken tedbirlere dair kontrol listeleri yayımlamıştır. Sektörel bazda alınması gereken önlemlere dair kontrol listeleri için de https://ailevecalisma.gov.tr/covid19 uzantılı web sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Bunlar dışında sektörel bazda, meslek birlikleri, dernekler, sendikalar vb. sivil toplum örgütleri ve sair platformlarda COVID-19 ile ilgili güncel bilgilere ve tedbirlere dair bilgilere ulaşabilirsiniz.

Ve elbette alınacak tedbirler açısından işyeri hekimlerinizle ve iş güvenliği uzmanlarınızla birlikte çalışmanız ve önerilerini uygulamanızı tavsiye ederiz.

Biz de kendi web sitemizde COVID Duyuruları ve COVID Blog altında konuya dair güncel bilgileri sizlere iletmeye devam edeceğiz.

İşveren Olarak Sorumluluklar ve Yaptırımlar Nelerdir?

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na (“Kanun”) göre işverenlerin, iş yerinde iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli her türlü önlemi alması gerekmektedir. Bu çerçevede işverenlerce, devlet kurumlarınca yayımlanan bu düzenlemelere iş yerinde uygulanacak olan asgari tedbirler olarak yaklaşılmalı ve normalleşme süreciyle birlikte salgın ile mücadele edebilmek için devlet kurumlarınca yayımlanan bu tedbirlere ek tedbirler alınmaya gayret edilmelidir.  

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 13. Maddesinde[1] çalışanın çalışmaktan kaçınma hakkı ve şartları açıkça düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre ciddi ve yakın bir tehlikenin var olduğu bir durumda çalışan, İş Sağlığı Güvenliği Kurulu ya da kurulun bulunmadığı yerlerde işverenden bu konuda tespit kararı ile gerekli önlemlerin alınmasını talep edebilir. Yine düzenlemeye göre çalışan, gerekli önlemler alınıncaya kadar da çalışmaktan kaçınma hakkına sahiptir. Çalışmaktan kaçınan çalışanın ücret dâhil kanun veya iş sözleşmesinden doğan hakları saklı olacaktır. Talep edildiği halde gerekli tedbirler alınmamışsa bu durumda işçinin haklı nedenle fesih hakkı doğacaktır.

Öte yandan iş yerinde gerekli tedbirlerin alınmaması sonucu çalışana virüs buluşması durumunda bu durumun somut olayın özelliğine göre iş kazası olarak kabul edilmesi mümkün olacaktır. Ancak işverenin tazminat sorumluluğuna gidilebilmesi için ise Koronavirüsün işyerinde işyeri şartlarından veya yürütülen iş nedeniyle bulaştığının ve virüsün bulaşmasında işverenin kusurunun olduğunun tespiti gerekecektir.

Bilindiği üzere Koronavirüsün kuluçka süresinin uzunluğu, buna bağlı olarak da virüsün semptomlarının ortaya çıkma gün sayısının değiştiği, virüsün yayılma hızının yüksek ve farklı yüzeylerde yaşama süresinin uzun olduğu gözetildiğinde, söz konusu virüsün işçiye nerede ve ne şekilde bulaştığının kesin olarak tespit edilmesinin mümkün olamayabildiği görülmektedir. Bu bakımdan, virüsün işin yürütülmesi sırasında bulaştığının kesin ve objektif verilerle ortaya konulamadığı hallerde, bu durumun iş kazası olarak değerlendirilmesi de tartışmalı hale gelecektir. Mahkemeler her olayın kendisine has özelliklerini dikkate alarak bu hususta değerlendirmelerini yapacaktır.

Son olarak işverenlerin genel olarak bu yükümlülüklere aykırı hareket etmesi başta,

  • Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282. maddesi gereğince 789,00 TL’den 3.180,00 TL’ye kadar idari para cezası ile cezalandırılmasına, aykırılığın durumuna göre Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun diğer ilgili maddeleri gereğince işlem yapılmasına ve
  • ayrıca suç teşkil eden davranışlara ilişkin Türk Ceza Kanunu’nun 195 inci maddesi[2] kapsamında gerekli adli işlemlerin başlatılmasına

sebebiyet verebileceğini hatırlatmak isteriz.

***

 

[1] Çalışmaktan kaçınma hakkı

MADDE 13 – (1) Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.

(2) Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.

(3) Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.

(4) İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır.

(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine göre işyerinde işin durdurulması hâlinde, bu madde hükümleri uygulanmaz.

[2] Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma

Madde 195- (1) Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişi, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.